Praca pracownika w godzinach nadliczbowych (nadgodziny), a wynagrodzenie i dzień wolny

Praca pracownika w godzinach nadliczbowych (nadgodziny), a wynagrodzenie i dzień wolny

Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Ustawodawca, regulując zasady zatrudniania w godzinach nadliczbowych, wychodził z założenia, że praca taka powinna stanowić wyjątek od konieczności przestrzegania wymiaru czasu pracy wskazanego w umowie o pracę i gwarantowanego przez przepisy prawa pracy. Obowiązek pracy w godzinach nadliczbowych, co do zasady, aktualizuje się w przypadku otrzymania przez pracownika stosownego polecenia. Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych nie wymaga szczególnej formy i wystarczająca jest dorozumiana zgoda pracodawcy. Praca w godzinach nadliczbowych będzie miała miejsce, co do zasady, w sytuacji przekroczenia 8-godzinnej normy dobowej lub 40-godzinnej przeciętnej normy tygodniowej. Jeśli pracownik, zgodnie z jego systemem i rozkładem czasu pracy, powinien wykonywać pracę w wymiarze dłuższym niż 8 godzin, godziny nadliczbowe zacznie się liczyć po przekroczeniu tego przedłużonego wymiaru. Strony ustalają w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia. Fakt, że praca w godzinach nadliczbowych stanowi obowiązek pracownika, powoduje, iż odmowa jej wykonania może pociągać ujemne skutki dla pracownika. Pracownik nie dysponuje uprawnieniem do weryfikacji przesłanek umożliwiających pracę nadliczbową, na przykład uznając, że w danym przypadku nie zachodzą szczególne potrzeby pracodawcy.

Prowadzenie ewidencji czasu pacy jest obowiązkiem pracodawcy, który skutkuje tym, że w razie sporu to pracodawcę obciąża obowiązek udowodnienia rzeczywistego czasu pracy pracownika z uwzględnieniem godzin nadliczbowych. Pracownik nie ma obowiązku w czasie trwania stosunku pracy zgłaszać pracodawcy swoje roszczenia, czy wytykać mu błędy w prowadzonej dokumentacji.

Udział pracownika w uroczystościach o charakterze reprezentacyjnym i rozrywkowym, nawet jeśli jest wymagany przez pracodawcę, nie może stanowić formy wykonywania pracy, jeżeli w ich trakcie na pracowniku nie spoczywają obowiązki związane z wykonywaniem czynności na rzecz zakładu pracy.

Podróż służbowa polegająca na ciągłym przemieszczaniu się z jednego do innego miejsca w celu wykonywania obowiązków pracowniczych powinna być wliczana do czasu pracy. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie szczególnych potrzeb pracodawcy. Nietypowa podróż służbowa polegająca na ciągłym przemieszczaniu się z jednego do innego miejsca (miejscowości) wykonywania zajęć stanowiących przedmiot obowiązków pracowniczych, jest sposobem wykonywania pracy. Jest konsekwentnie w całości kwalifikowana jako czas pracy.

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:

1) konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;

2) szczególnych potrzeb pracodawcy.

Reguły z pkt 2 nie stosuje się do pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia. Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku z okolicznościami określonymi w pkt 2 nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym.

Nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych

- czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych. Odpracowanie zwolnienia od pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku.

praca podejmowana w celu odpracowania zwolnienia od pracy, które zostało udzielone pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych.

-  sytuacja, w której pracownik wykonuje pracę ponad wynikający z harmonogramu czas w celu usunięcia wad produktu, o ile wady te są zawinione przez pracownika.

Dodatek do pracy w godzinach nadliczbowych

Konieczność zapłaty dodatku za pracę nadliczbową z jednej strony stanowi materialne wyrównanie zwiększonego wysiłku pracownika, z drugiej ogranicza chęci pracodawców do przekraczania norm czasu pracy. Normalne wynagrodzenie oznacza wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie Obejmie ono zarówno wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia o charakterze stałym, jeżeli na podstawie obowiązujących u danego pracodawcy przepisów płacowych pracownik ma prawo do takich dodatkowych składników Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

1) 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:

a) w nocy,

b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;

2) 50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.

Dodatek w wysokości określonej w pkt 1 przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej wyżej. Wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. W stosunku do pracowników wykonujących stale pracę poza zakładem pracy wynagrodzenie wraz z dodatkiem może być zastąpione ryczałtem, którego wysokość powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w godzinach nadliczbowych. W razie zbiegu uprawnień do dodatku za pracę nocną oraz dodatku za pracę nadliczbową (wykonywania pracy w porze nocnej w godzinach nadliczbowych), pracownikowi należą się oba te dodatki jako różne świadczenia przysługujące na odrębnych podstawach prawnych.

Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych wraz z dodatkiem powinno być wypłacone niezwłocznie po ustaleniu jego wysokości. Pracodawca nie może być zwolniony z obowiązku wypłacenia wynagrodzenia za pracę z tego powodu, że stanowi to dla niego nadmierne obciążenie finansowe.

Czas wolny za prace w godzinach nadliczbowych

W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy. Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. W takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. W okolicznościach opisanych powyżej, pracownikowi nie przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.Nie wskazuje się terminu, w jakim należy udzielić pracownikowi czasu wolnego na jego wniosek. Termin ten może zatem przypadać zarówno w danym okresie rozliczeniowym, jak i w następnych.

Dzień wolny za pracę w dniu wolnych od pracy

W razie prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii oraz w razie zaistnienia szczególnych potrzeb pracodawcy, dopuszczalne jest polecenie pracy w dniu będącym dla pracownika dniem wolnym, wynikającym z zasady pięciodniowego tygodnia pracy. Nie dotyczy to zatem niedziel, świąt oraz dni udzielonych w zamian za pracę w niedzielę lub święta, jak również dni wolnych rekompensujących przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy w systemie równoważnego czasu pracy. W następstwie tego występuje konieczność udzielenia dnia wolnego, nie czasu wolnego, co oznacza, że pracownik powinien otrzymać cały dzień wolny, niezależnie od wymiaru czasu pracy wykonywanej w dniu wolnym wynikającym z zasady pięciodniowego tygodnia pracy. Dodać należy, że dla tego uprawnienia pracownika nie ma znaczenia, że praca była świadczona w niższym wymiarze.

Godziny nadliczbowe kadry zarządzającej

Pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Kierownikom wyodrębnionych komórek organizacyjnych za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w niedzielę i święto przysługuje prawo do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych, jeżeli w zamian za pracę w takim dniu nie otrzymali innego dnia wolnego od pracy. Zgodnie z ustalonym i powszechnie akceptowanym stanowiskiem orzecznictwa sądowego, osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych nie mogą być pozbawione prawa do wynagrodzenia oraz dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli wskutek niezależnej od nich wadliwej organizacji pracy są zmuszone do systematycznego przekraczania obowiązujących norm czasu pracy. Ciężar dowodu na okoliczność wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych spoczywa na pracowniku, jeżeli z racji zajmowanego stanowiska kierowniczego w wyodrębnionej komórce organizacyjnej pracodawcy miał obowiązek prowadzenia dokumentacji dotyczącej czasu pracy własnego oraz podległych mu pracowników. Pozew

Dyżur pracownika

Pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur). Czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy. Czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku. Za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego - wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. Reguł powyższych nie stosuje się do pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.

Pozostawanie pracownika w gotowości do wykonywania pracy po wezwaniu go przez pracodawcę za pomocą środków porozumiewania się na odległość („pod telefonem”), jeżeli pracownik ma obowiązek stawić się do pracy w wyznaczonym czasie, jest dyżurem w innym wyznaczonym miejscu.

Dodatek za nadgodziny po ustaniu stosunku pracy

W razie ustania stosunku pracy przed upływem okresu rozliczeniowego lub w razie nawiązania stosunku pracy w trakcie okresu rozliczeniowego, pracownikowi przysługuje, oprócz normalnego wynagrodzenia, prawo do dodatku jeżeli w okresie od początku okresu rozliczeniowego do dnia ustania stosunku pracy pracował w wymiarze godzin przekraczającym normy czasu pracy. Pozew

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku

5/5 - (33 votes)

Dodaj komentarz