Kradzież i przywłaszczenie pieniędzy z kasy przez pracownika

Kradzież i przywłaszczenie pieniędzy z kasy przez pracownika

Zgodnie z treścią art. 124 § 1 KP, pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu. Pracownik może się uwolnić od odpowiedzialności przez wykazanie, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, o czym stanowi art. 124 § 3 KP. Obalenie tego domniemania z art. 124 KP następuje przez wykazanie, że szkoda powstała z przyczyn niezależnych od pracownika, czyli takich, którym pracownik nie mógł zapobiec nawet przy dołożeniu należytej staranności. Niezależnymi od pracownika przyczynami powstania szkody mogą być okoliczności niemające w ogóle związku z wykonywaniem przez niego pracy (np. kradzież dokonana przez osobę trzecią, siła wyższa).

Orzecznictwo Sądu Najwyższego pozwala uznać za niezależne od pracownika okoliczności powstania niedoboru np. uchybienia w organizacji i kontroli pracy poprzez brak ścisłego rozgraniczenia funkcji współpracowników, brak instrukcji postępowania z mieniem, wadliwy obieg dokumentów (tak: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 11 kwietnia 1973 r., II PR 441/72, OSP 1973 z. 12, poz. 248; z dnia 14 marca 1975 r., II PR 187/74, OSNCP 1975 nr 12, poz. 177; z dnia 7 grudnia 1984 r., IV PR 218/84, OSNCP 1985 nr 8, poz. 122; z dnia 21 lutego 1984 r., IV PR 17/84, OSNCP 1984 nr 10, poz. 178); nieodpowiednie warunki lokalowe poprzez niedostateczne zabezpieczenie przed dostępem osób z zewnątrz (tak: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 1 grudnia 1972 r., II PR 254/72, PiZS 1974 nr 1, s.77; z dnia 2 marca 1973 r., I PR 341/72, OSNCP 1974 nr 1, poz. 15, z glosą A. Kocha, OSPiKA 1974 nr 7 - 8, poz. 155; z dnia 4 listopada 1982 r., IV PR 314/82, OSPiKA 1983 nr 7 - 8, poz. 179, z glosą M. Piekarskiego). Pracownik, podejmując działania przewidziane w art. 124 § 3 KP, może odwoływać się do niewłaściwego zachowania pracodawcy, czyli jego uchybień w zakresie zabezpieczenia mienia, złej organizacji pracy czy braku nadzoru (wyrok Sądu Najwyższego dnia 21 lutego 1984 r., IV PR 17/84, OSNC 1984 nr 10, poz. 178). Może to być również powołanie się na okoliczności niemające w ogóle związku z pracą, jak siła wyższa czy kradzież dokonana przez osobę trzecią. Jeżeli zatem pracownik udowodni okoliczności, za które nie odpowiada, to sąd może przyjąć, że okoliczności te stanowiły przyczynę lub współprzyczynę niedoboru, uwalniającą pracownika w całości lub stosownej części od odpowiedzialności.

Należy pamiętać jednak, że warunkiem odpowiedzialności jest prawidłowe powierzenie mienia pracownikowi, a więc w warunkach umożliwiających mu zwrot albo wyliczenie się z niego.

Przykład z sprawy sądowej

Sąd Okręgowy uznał, że pozwana ponosi odpowiedzialność za ujawnione braki w gotówce na zasadzie art. 124 KP, albowiem z chwilą objęcia kasy powodowej spółki tylko ona miała do niej dostęp, to ona dokonywała wpłat i wypłat oraz sporządzała dokumentację finansową związaną z działalnością kasy. Pozwana w toku postępowania nigdy nie zarzucała, że z chwilą objęcia przez nią kas, nie były one rozliczone. Pozwana nie kwestionowała też, że przeprowadzona inwentaryzacja wykazała niezgodność pomiędzy stanem środków pieniężnych wynikającym z dokumentacji finansowej prowadzonej przez nią a stanem gotówki w kasie, zaś wysokość niedoboru została potwierdzona opinią biegłego z zakresu księgowości, której rzetelność nie budzi zastrzeżeń. Sąd Okręgowy uwypuklił, że zarzuty pozwanej co do opinii biegłego z zakresu księgowości, która sporządzona została w postępowaniu karnym (...) i dopuszczona jako dowód w toczącym się postępowaniu sprowadzały się faktycznie do powtórzenia stanowiska jakie prezentowała ona w toku całego postępowania dowodwego, nie odnosząc się merytorycznie co do samej opinii i jej wyniku. Pozwana wskazywała, na przyczyny, które jej zdaniem doprowadziły do powstania niedoboru, które jednak nie zostały w żaden sposób przez nią wykazane w toku postępowania. Taką przyczyną miała być "praktyka" pożyczania pieniędzy z kasy, ale żaden ze słuchanych w trakcie postępowania dowodowego świadków nie potwierdził jej istnienia, a taka praktyka i tak obciążałaby samą pozwaną. Trudno bowiem przypuszczać, że osoba odpowiadająca za stan kasy pozwalałaby na "pożyczanie" z niej pieniędzy i nigdzie tego faktu nie odnotowywała. Sąd Okręgowy zaakcentował w swoich rozważaniach, że brak odpowiedniej kontroli kas przez stronę powodową nie mógł być uznany za przyczynienie się pracodawcy do powstania niedoboru, lub też oznaczać, że pozwana nie odpowiada za powstały niedobór. Pozwana cieszyła się pełnym zaufaniem pracodawcy, prowadzona przez nią dokumentacja finansowa nie budziła zastrzeżeń, a brak faktycznego sprawdzania stanu gotówki w kasie przez główną księgową, czy też w czasie sporządzenia rocznych bilansów, nie przyczynił się do powstania niedoboru, ale tylko spowodował, że został on wykryty później niż powinien. Ponadto istotnym jest, że pozwana przyznała się do przywłaszczania gotówki z kasy na potrzeby osobiste składając pisemne oświadczenie. Jej późniejsze twierdzenia, że napisała to oświadczenie pod przymusem, jest całkowicie gołosłowne. Forma oświadczenia nie wskazuje, aby było ono pisane w pośpiechu, bez zastanowienia, pod przymusem. Pismo jest bardzo równe, zdania logiczne. Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że pozwana, jako osoba odpowiedzialna za powierzone jej mienie odpowiada za ujawniony niedobór kasowy i w konsekwencji zasądził od pozwanej T. B. na rzecz strony powodowej tytułem odszkodowania kwotę 293.958 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca 2013 r. III APa 7/13

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Dodaj komentarz