Nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika. W wyniku wyboru na określone stanowisko stosunek pracy powstaje jedynie wówczas, gdy osoba wybrana ma obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika. Stosunek pracy z wyboru może być nawiązany tylko wtedy, gdy osoba wybrana wyrazi zgodę. Stosunek pracy na podstawie wyboru zbliżony jest najbardziej do umowy zawartej na czas określony, gdyż z góry wiadomo, jak długo trwa mandat danego pracownika. Kodeks pracy nie zawiera przepisów regulujących tryb i formy nawiązania stosunku pracy z wyboru. Nie określa też, w sposób nawet najbardziej ogólny, przyczyn wygaśnięcia mandatu, pozostawiając szczegółowe rozstrzygnięcia w tym przedmiocie aktom szczególnym lub statutom organizacji. Przy nawiązaniu stosunku pracy z wyboru nie ma potrzeby ani możliwości zawierania umowy o pracę. Wybór, jako podstawa nawiązania stosunku pracy, nabiera dużego znaczenia w samorządach, partiach politycznych, związkach zawodowych i związkach pracodawców. Do stosunku pracy na podstawie wyboru nie ma zastosowanie wypowiedzenie warunków pracy i płacy.
Stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się z wygaśnięciem mandatu. Rozwiązanie stosunku pracy z wyboru w związku z upływem kadencji zachodzi nie tylko wtedy, gdy upływ kadencji jest zdarzeniem powodującym ustanie (wygaśnięcie) zatrudnienia z mocy prawa, ale także wówczas, gdy stanowi on jedyną, wyłączną i zarazem konieczną przyczynę rozwiązania stosunku pracy. Mandat zasadniczo wygasa w razie ustąpienia z zajmowanego stanowiska, upływu kadencji, odwołania ze stanowiska, śmierci pracownika.
Pracownik pozostający w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym ma prawo powrotu do pracy u pracodawcy, który zatrudniał go w chwili wyboru, na stanowisko równorzędne pod względem wynagrodzenia z poprzednio zajmowanym, jeżeli zgłosi swój powrót w ciągu 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru. Niedotrzymanie tego warunku powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.
Pracownikowi, który nie pozostawał w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym, przysługuje odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Jest to szczególne uprawnienie dla osób zatrudnionych tylko na podstawie wyboru i kończących kadencję i zatrudnienie. Prawo do odprawy zastępuje - od strony finansowej - okres wypowiedzenia, którego nie ma przy wyborze. Postanowienia statutów organizacji mogą w takich przypadkach przyznawać wyższe odprawy. Także przepisy rangi ustawowej mogą normować w korzystniejszy sposób prawo do odprawy po wygaśnięciu mandatu.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
