Zakaz konkurencji stosuje się, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy. Zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania. Odszkodowanie nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Umowa o zakazie konkurencji musi być zawarta pod rygorem nieważności w formie pisemnej.
Stroną inicjującą umowy o zakazie konkurencji jest pracodawca, który ma interes w zawarciu takiej umowy z pracownikiem. On też dokonuje oceny ile „warte” jest dla niego powstrzymanie się przez pracownika od podjęcia działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy. Oczywiście pracownik nie musi pozostawać bierny w tym zakresie i strony mogą prowadzić rokowania. Ostatecznie jednak to nie pracownik jednostronnie przesądza o wysokości odszkodowania z klauzuli konkurencyjnej. W tej sytuacji pracownikowi, który nie podjął działalności konkurencyjnej i domaga się z tego tytułu przewidzianego umową odszkodowania, nie można stawiać zarzutu działania w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego lub społeczno - gospodarczym przeznaczeniem prawa.
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie oznacza w ogólności zakazu wykonywania tego samego rodzaju aktywności zawodowej, jak u byłego pracodawcy, związanej z wyuczonym zawodem, a jedynie zakaz wykorzystywania jej w procesie wytworzenia takich dóbr i usług, które stanowią przedmiot działalności tego pracodawcy lub dóbr i usług podobnych.
Fakt prowadzenia działalności gospodarczej, tożsamej z działalnością prowadzoną przez byłego pracodawcę ale na innym obszarze terytorialnym, stanowi konkurencję dla byłego pracodawcy i skutkuje utratą roszczeń odszkodowawczych z tego tytułu.
Naruszeniem zakazu konkurencji obowiązującego po ustaniu stosunku pracy jest podjęcie pracy u przedsiębiorcy będącego konkurentem dotychczasowego pracodawcy, bez względu na to, na jakim stanowisku lub w jakim charakterze, chyba że strony postanowiły inaczej.
Kara umowna umowie o zakazie konkurencji
Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zakazu konkurencji nastąpi przez zapłatę określonej sumy pieniężnej. Zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty w razie wykazania, że pracodawca nie poniósł szkody Wysokość tej kary może być obniżona, gdy zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane bądź gdy kara jest rażąco wygórowana. W ocenie rażącego wygórowania kary umownej w klauzuli konkurencyjnej ma znaczenie wysokość odszkodowania z tytułu powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej oraz rozmiar szkody poniesionej przez pracodawcę i sposób zachowania się pracownika związanego zakazem konkurencji.
Szczególnie ważne informacje
Zwolnienie byłych pracowników z zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie jest równoznaczne z godzeniem się przez byłego pracodawcę na ujawnienie (upowszechnienie) tych informacji przez pracowników lub na uczynienie z nich dowolnego użytku, zwłaszcza sprzecznego z interesem pracodawcy. Pamiętajmy, że umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie może być uznana za nieważną z tej przyczyny, że w ocenie pracownika nie miał on dostępu do szczególnie ważnych informacji. Pracownik dochodzący odszkodowania z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji, nie ma obowiązku udowodnienia w postępowaniu sądowym, że miał dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie naraziłoby pracodawcę na szkodę.
Zmiana, rozwiązanie i wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji
Umowę o zakazie konkurencji można rozwiązać na wiele sposobów, np. za wypowiedzeniem, bez wypowiedzenia, odstępując od niej za karą umowną, ale sposób trzeba sprecyzować w umowie. Inaczej pracodawca nie może od niej odstąpić i musi wypłacić odszkodowanie. W czasie trwania umowy o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia strony mogą zmienić swoje zobowiązania. Mogą w szczególności wprowadzić do takiej umowy postanowienia dopuszczające jej rozwiązanie za wypowiedzeniem pracodawcy, jednak pod warunkiem wskazania okoliczności stanowiących przesłanki wypowiedzenia. Obowiązek zaniechania działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy jest ściśle związany z osobą pracownika, co w razie jego śmierci powoduje wygaśnięcie umowy o zakazie konkurencji.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku