Franchising to system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami, tj. pomiędzy franczyzodawcą i jego indywidualnym franczyzobiorcą. Istota tego systemu polega na tym, że franczyzodawca nadaje swoim poszczególnym franczyzobiorcom prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego koncepcją. Musi być ona prowadzona w ramach i na okres sporządzonej na piśmie umowy franchisingowej. Franczyzobiorca otrzymuje na podstawie umowy prawo do korzystania z nazwy handlowej franczyzobiorcy, jego znaku towarowego lub usługowego, know-how, metod prowadzenia działalności gospodarczej i systemu postępowania wobec klientów. Franczyzodawca powinien udzielać stałej pomocy handlowej i technicznej, prawnej nawet administracyjnej franczyzobiorcom działającym w systemie. Umowa dotyczy sprzedaży licencji na franchising danej usługi lub określonych towarów oraz na określenie praw i obowiązków, w tym finansowych obu stron. W Polsce najpopularniejszy rodzaj franchisingu to: dystrybucyjny, usługowy i mieszany. Mieszany to połączenie franchisingu, np. usługowego i dystrybucyjnego.
Dla franczyzobiorcy zalety takiej umowy nie polegają na niskich kosztach wejścia na rynek, lecz na tym, że może skorzystać z doświadczenia biznesowego i renomy dawcy, pozostając przy tym osobnym przedsiębiorcą. Sieci często przewidują konieczność zainwestowania przez franczyzobiorcę co najmniej 40 proc. własnych środków, które nie powinny pochodzić z kredytu, a każda placówka franchisingowa musi z chwilą otwarcia spełniać wszystkie standardy franczyzodawcy.
Definicje
Umowa franchinsingowa - określa warunki oraz czas trwania współpracy franczyzodawcy z franczyzobiorcą. Umowy te różnią się w zależności od specyfiki działalności zakresem praw udostępnianych biorcom i zakresem obowiązków obu stron.
Franczyza (polski odpowiednik terminu franchisinig) - system sprzedaży towarów, usług lub technologii, oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy dwoma niezależnymi prawnie, finansowo i organizacyjnie przedsiębiorstwami - franczyzodawcą i franczyzobiorcą, których łączy stosunek umowny.
Franczyzodawca - firma, która tworzy system i buduje na terenie kraju sieć jednostek przedsiębiorstw działających pod jednym znakiem firmowym, ale będących samodzielnymi jednostkami. Franczyzodawca sprzedaje franczyzobiorcom tzw. pakiet franchisingowy, czyli licencję na prowadzenie działalności w ramach sieci według swojego pomysłu i zasad określonych w umowie.
Franczyzobiorca- podmiot gospodarczy lub osoba fizyczna, która kupuje licencję od franczyzodawcy na prowadzenie pojedynczej jednostki sklepu czy punktu usługowego pod logo sieci, według wskazówek i standardów określonych przez dawcę. Biorca ma prawo do korzystania z nazwy handlowej dawcy, know-how i innych przywilejów przez cały czas trwania umowy, ale w zamian najczęściej wnosi na rzecz franchisodawcy określone opłaty.
Pakiet frachisingowy, inaczej licencja franczyzowa - stanowi istotę systemu, gdyż zawiera kompletną koncepcję prowadzenia biznesu oferowaną przez franchisodawcę wszystkim biorcom.
Franczyza a franszyza
Franchising, czyli po polsku franczyza, to zupełnie co innego niż franszyza, choć nazwy te bywają mylone.
Franczyza jest rodzajem umowy nienazwanej i polega jednak zawsze na tym, że jeden przedsiębiorca – franczyzodawca – przekazuje za określoną odpłatnością drugiemu – franczyzobiorcy – swoją wiedzę, technologię lub sposób organizacji produkcji oraz znak towarowy. Dzieje się to po to, żeby ten drugi, prowadząc własne przedsiębiorstwo, mógł produkować tak samo jak franczyzodawca lub świadczyć usługi, jeśli nie identycznie, to przynajmniej zgodnie z przyjętymi przez dawcę kryteriami i jego koncepcją.
Franszyza jest natomiast pojęciem z zakresu prawa ubezpieczeń. Jej istota polega na tym, że na mocy umowy ubezpieczenia na ubezpieczającego zostaje przerzucona część szkody, którą pokrywałby – gdyby nie klauzula franszyzowa – ubezpieczyciel.
Możliwe są co najmniej trzy typy franchisingu:
Franchising produkcyjny polega więc na tym, że franczyzobiorca wytwarza na jakimś terenie określone towary albo ich grupy. Stosuje przy tym technologię dostarczoną przez franczyzodawcę. Następnie sprzedaje wyprodukowane rzeczy ze znakiem towarowym swojego franczyzodawcy.
Franchising dystrybucyjny to system polegający na tym, że franczyzodawca sam produkuje, ale przez sieć organizuje handel. Franczyzobiorca sprzedaje jego towary w swoich hurtowniach czy sklepach należących do sieci, urządzonych według wskazówek producenta.
Franchising usługowy jest wtedy, gdy jego przedmiotem jest wszelkiego rodzaju obsługa klienta pod szyldem franczyzodawcy. Franczyzobiorca uzyskuje wówczas prawo do używania marki i wszelką pomoc przy zakupie urządzeń.
Najczęściej spotykane jest jednak zmieszanie czystych postaci franchisingu. Tak działają np. sprzedawcy rzeczy, którzy prowadzą ich serwis i naprawy.
W umowie franczyzowej zamieszcza się m. in.:
- prawa i obowiązki stron,
- spis i opis towarów lub usług, jakie mają być dostarczone franczyzobiorcy,
- warunki płatności dokonywanych przez franczyzobiorcę,
- czas, na jaki zostaje zawarta umowa,
- warunki ewentualnego przedłużenia i rozwiązania umowy,
- warunki, na jakich franczyzobiorca może sprzedać lub przenieść tytuł prawny do działalności franchisingowej, w tym ewentualne prawo odkupu dla franczyzodawcy,
- warunki korzystania ze znaku towarowego franczyzodawcy,
- uregulowania kwestii zwrotu w razie rozwiązania kontraktu środków trwałych, a także wartości niematerialnych i prawnych należących do franczyzodawcy lub do innej osoby.
Jak rozwiązać umowę franchisingu?
Umowa franchisingu jest umową nienazwaną wzajemną. Dlatego stosuje się do niej odpowiednio przepisy dotyczące rozwiązywania umów. Postanowienia dotyczące tej kwestii zawierane są zazwyczaj w samej umowie franchisingu.
Należy przed zawarciem umowy ocenić, czy warunki zawarte w treści wzorca dotyczące jej rozwiązania lub wygaśnięcia są satysfakcjonujące i ewentualnie gdyby nie były próbować negocjacji.
Franchising bywa określany mianem długookresowej kooperacji. Jak każda umowa cywilna może być jednak zawarty na czas oznaczony i nieoznaczony. Umowa zawarta na czas oznaczony wygasa z upływem okresu, na który została zawarta. W praktyce częste jest zawieranie umów na krótkie okresy próbne.
Jeżeli umowa nie będzie zawarta na czas oznaczony, strony powinny umieścić w niej postanowienie dotyczące możliwości rozwiązania jej w drodze wypowiedzenia.
Zawsze dopuszczalne jest rozwiązanie umowy franchisingu za porozumieniem stron. Najczęściej przewiduje się też możliwość wypowiedzenia przez jedną ze stron, zwane zwykłym wypowiedzeniem, oraz jednostronne odstąpienie od umowy.
Zanim firma podejmie decyzję, czy zostać franczyzobiorcą
musisz się zastanowić przede wszystkim nad kilkoma sprawami:
- Należy się zastanowić, czy dany produkt lub usługę da się sprzedać na terenie swojego działania. Nie wolno ignorować swoich indywidualnych preferencji oraz sukcesów lub porażek konkurencji.
- Trzeba zbadać potencjalny popyt na produkt lub usługę, którą można oferować na rynku, na którym będzie się działać. Nigdy nie wolno polegać na informacjach otrzymywanych tylko od potencjalnego franczyzodawcy. Rozmawiać należy także z konkurencją naszego potencjalnego franczyzodawcy.
- Należy określić środki finansowe i kapitałowe, które trzeba zaangażować w swoją działalność. Nie trzeba ryzykować nigdy całkowicie ze swojego majątku. Franchising zmniejsza ryzyko niepowodzenia, ale nigdy go całkowicie nie eliminuje.
- Franczyzodawca sam lub na naszą prośbę powinien udostępnić informacje na temat m. in.: swoich doświadczeń w prowadzeniu sieci, personelu kierowniczego, aktualnej i planowanej liczby franczyzobiorców, przewidywanych dochodów swojej firmy i zbliżonego poziomu dochodów firm działających już w danym systemie franczyzowym, wysokości opłaty wstępnej, wysokości opłat wnoszonych w trakcie współpracy, wysokości wpłat na fundusz marketingowy, całkowitej kwoty naszej inwestycji, zakresu pomocy udzielanej przez franczyzodawcę, okresu obowiązywania umowy.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.