Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym. Celem zlecenia komisowego jest zawarcie przez komisanta z osobą trzecią umowy sprzedaży, przy czym może on występować bądź to jako sprzedawca (komis sprzedaży), bądź jako kupujący (komis kupna). Komisantem może zostać wyłącznie osoba (fizyczna lub prawna), dla której czynności komisowe mają charakter profesjonalny, ponieważ umowę komisu zawiera się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa. W innym wypadku dochodzi do zawarcia umowy nienazwanej. Działalność przedsiębiorstwa jednak nie musi ograniczać się do dokonywania transakcji komisowych, może bowiem być również działalnością okazjonalną. Umowa komisu może objąć tylko rzeczy ruchome. Jeżeli strona zobowiązuje się sprzedać lub nabyć papiery wartościowe czy też nieruchomość, nie ma zastosowania umowa komisu. Jeżeli strony zawarły umowę na czas oznaczony, to wówczas stosunek komisu wygasa z nadejściem ustalonego terminu, i to bez względu na to, czy zlecenie komisowe zostało wykonane. Umowa bezterminowa natomiast podlega wypowiedzeniu w każdym czasie, z tym zastrzeżeniem, że strony mogą przewidzieć określony okres wypowiedzenia. Różnica między umową sprzedaży a umową komisu polega m.in. na tym, że w umowie komisu rzeczy objęte tą umową przez cały czas, do ich sprzedaży przez komisanta pozostają własnością komitenta.
Wydanie korzyści
Komisant powinien wydać komitentowi wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, w szczególności powinien przelać na niego wierzytelności, które nabył na jego rachunek. Powyższe uprawnienia komitenta są skuteczne także względem wierzycieli komisanta.
Umowy korzystne
Jeżeli komisant zawarł umowę na warunkach korzystniejszych od warunków oznaczonych przez komitenta, uzyskana korzyść należy się komitentowi.
Umowy mniej korzystne
Jeżeli komisant sprzedał oddaną mu do sprzedaży rzecz za cenę niższą od ceny oznaczonej przez komitenta, obowiązany jest zapłacić komitentowi różnicę. Jeżeli komisant nabył rzecz za cenę wyższą od ceny oznaczonej przez komitenta, komitent może niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wykonaniu zlecenia oświadczyć, że nie uznaje czynności za dokonaną na jego rachunek; brak takiego oświadczenia jest jednoznaczny z wyrażeniem zgody na wyższą cenę. Komitent nie może żądać zapłacenia różnicy ceny ani odmówić zgody na wyższą cenę, jeżeli zlecenie nie mogło być wykonane po cenie oznaczonej, a zawarcie umowy uchroniło komitenta od szkody.
Zagrożenie rzeczy zepsuciem
Jeżeli rzecz jest narażona na zepsucie, a nie można czekać na zarządzenie komitenta, komisant jest uprawniony, a gdy tego interes komitenta wymaga - zobowiązany sprzedać rzecz z zachowaniem należytej staranności. O dokonaniu sprzedaży obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie komitenta. Jeżeli komitent dopuścił się zwłoki z odebraniem rzeczy, stosuje się odpowiednio przepisy o skutkach zwłoki kupującego z odebraniem rzeczy sprzedanej.
Rękojmia za wady rzeczy i oszustwo
Komisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rzeczy, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowiedzialności nie dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. Biorąc pod uwagę przesłanki wyłączenia odpowiedzialności komisanta za wady sprzedawanego towaru zamiar stron wyłączenia odpowiedzialności komisanta nie może być domniemywany, lecz powinien jednoznacznie wynikać z treści umowy.
Obowiązek zbadania, czy pojazd nie ma sfałszowanych numerów identyfikacyjnych, tj. czy nie został skradziony, spoczywa na komisancie, skoro ma dostarczyć konsumentowi towar zgodny z umową. Sprzedawca nie może zwolnić się od odpowiedzialności przez wykazanie, że zaproponował kupującemu zbadanie towaru, a ten odmówił tego dokonać. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 3 grudnia 2008 r. V CSK 293/2008
Posiadacz samochodu wstawionego do komisu odpowiada za szkodę, jaką poniósł prowadzący komis wskutek tego, że samochód okazał się kradziony. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 29 czerwca 2005 r. V CK 847/2005
Komisant obowiązany jest przy dokonywaniu oględzin samochodu przyjmowanego do komisu do zachowania podwyższonej staranności, obowiązującej w profesjonalnym obrocie. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 6 lutego 2003 r. IV CKN 1741/2000
Przyjęcie w komis (art. 770 kc) samochodu od osoby, która nie jest wpisana jako właściciel do dowodu rejestracyjnego samochodu, nie spełnia wymogu działania z zachowaniem należytej staranności z art. 355 § 2 kc. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 12 kwietnia 2001 r. II CKN 742/2000
Komisant prowadzący przedsiębiorstwo komisu samochodowego nie może bronić się wyłączeniem odpowiedzialności, jeżeli sfałszowanie oznaczeń numerowych skradzionego i oddanego mu do sprzedaży samochodu było widoczne dla profesjonalisty bez badań specjalistycznych. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 15 maja 1997 r. II CKN 168/97
Kredyt i zaliczka komisanta
Komisant, który bez upoważnienia komitenta udzielił osobie trzeciej kredytu lub zaliczki, działa na własne niebezpieczeństwo.
Wymagalność prowizji, wynagrodzenia
Komisant nabywa roszczenie o zapłatę prowizji z chwilą, gdy komitent otrzymał rzecz albo cenę. Jeżeli umowa ma być wykonywana częściami, komisant nabywa roszczenie o prowizję w miarę wykonywania umowy. Komisant może żądać prowizji także wtedy, gdy umowa nie została wykonana z przyczyn dotyczących komitenta.
Prawo zastawu
Dla zabezpieczenia roszczeń o prowizję oraz roszczeń o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych komitentowi, jak również dla zabezpieczenia wszelkich innych należności wynikłych ze zleceń komisowych przysługuje komisantowi ustawowe prawo zastawu na rzeczach stanowiących przedmiot komisu, dopóki rzeczy te znajdują się u niego lub u osoby, która je dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nimi rozporządzać za pomocą dokumentów. Wymienione należności mogą być zaspokojone z wierzytelności nabytych przez komisanta na rachunek komitenta, z pierwszeństwem przed wierzycielami komitenta.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.