Czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Bezskuteczność czynności procesowej zdziałanej z przekroczeniem terminu występuje tylko wówczas, jeżeli ustawa wiąże z niezachowaniem terminu określone sankcje (np. odrzucenie wniosku czy środka zaskarżenia), albo też jeżeli z uwagi na stan sprawy spóźnione dokonanie czynności nie będzie mogło wywrzeć zamierzonego skutku (np. kiedy z uwagi na nieuzupełnienie braków w zakresie zdolności sądowej lub procesowej nastąpiło już po odrzuceniu pozwu z tego powodu).
Jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Przywrócenie nie jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych.
Orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka uznające, że polska władza sądownicza naruszyła prawo strony do rzetelnego procesu sądowego może stanowić podstawę przywrócenia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 24 października 2007 r. I PZ 21/2007
Na podstawie art. 168 § 1 k.p.c. Sąd powinien przywrócić pozwanemu termin do wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym jeżeli faktycznie nie zamieszkiwał pod adresem wskazanym w pozwie w dacie jego wniesienia, a powódka posiadała wiedzę o powyższym, co znjaduje swoje potwierdzenie w dokumentach. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 25 lutego 2014 r. I ACa 1256/2013
Przedłożone przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego uczestnika trzy recepty lekarskie z adnotacją okulisty o przekrwieniu gałek ocznych oraz światłowstręcie, nie świadczą o braku możliwości, z uwagi na stopień i charakter dolegliwości, złożenia skargi kasacyjnej w ustawowym terminie. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 12 lutego 2014 r. IV CZ 119/2013
Postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej może być skutecznie kwestionowane w zażaleniu na kończące postępowanie postanowienie o odrzuceniu wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, jeżeli miało wpływ na rozstrzygnięcie zawarte w tym postanowieniu i podlega badaniu na podstawie art. 380 w związku z art. 398[21] i art. 394[3] § 3 k.p.c. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 11 grudnia 2013 r. IV CZ 101/2013
Pozwana prowadząc działalność gospodarczą powinna zadbać o prawidłową organizację pracy w swojej firmie, w tym również o sprawne i terminowe wysyłanie korespondencji. Pozwana działająca jako podmiot gospodarczy odpowiada zatem za wadliwe w tym zakresie działanie pracownika, wynikające z zaniedbania powierzonych mu obowiązków. Takie działanie nie znajduje usprawiedliwienia. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 29 kwietnia 2013 r. I ACa 1428/2012
Strona kwestionująca rozstrzygnięcie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego lub nadzwyczajnego środka zaskarżenia nie może go zaskarżyć wprost i powinna złożyć wniosek o poddanie go kontroli pośredniej na podstawie art. 380 k.p.c. przy rozpatrywaniu zażalenia na odrzucenie danego środka. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 21 marca 2013 r. II CZ 4/2013
Zwlekanie z dokonaniem czynności procesowej do ostatniego dnia terminu nie jest zawinionym działaniem strony, jeżeli więc zdarzenia uniemożliwiające dokonanie tej czynności nastąpiły dopiero w ostatnim dniu - niedokonanie czynności jest niezawinione. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 19 grudnia 2012 r. II CZ 146/2012
Zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c., przywrócenie terminu do dokonania spóźnionej czynności procesowej może nastąpić wówczas, jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy. Miernik staranności w dokonywaniu czynności procesowych należy oceniać przy przyjęciu standardu dołożenia należytej staranności człowieka przejawiającego dbałość o swoje własne życiowo ważne sprawy. Brak winy w dokonaniu czynności procesowej w terminie będzie zachodził bowiem wówczas, gdy jej dokonaniu w terminie przeszkodziła okoliczność, której, w danych okolicznościach, nie można było przezwyciężyć przy zachowaniu zwykłej staranności wymaganej od strony należycie dbającej o swoje interesy lub jej pełnomocnika przy dokonywaniu tego rodzaju czynności. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 21 listopada 2012 r. V CZ 51/2012
W razie wniesienia środka odwoławczego do niewłaściwego sądu termin zaskarżenia orzeczenia zachowany zostaje tylko wówczas, gdy środek odwoławczy zostanie przed upływem tego terminu przekazany Sądowi, który wydał zaskarżone orzeczenie. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 16 lutego 2012 r. IV CZ 122/2011
Artykuł 168 § 1 k.p.c. nie może być traktowany w sposób rozszerzający. O braku winy można mówić tylko wtedy, gdy istniała przyczyna, która spowodowała uchybienie, czyli, gdy dokonanie czynności było niemożliwe w sensie obiektywnym przy dołożeniu przez stronę należytej staranności. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 16 lutego 2011 r. II CZ 209/2010
Choroba strony lub jej pełnomocnika, która nie uniemożliwia podjęcia działania choćby przy pomocy osób trzecich, nie uzasadnia przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 11 grudnia 2008 r. IV CZ 102/2008
Błędne pouczenie przez Sąd
Udzielenie błędnego pouczenia stronie o sposobie i terminie dokonania określonej czynności procesowej nie przesądza automatycznie o tym, że strona nie ponosi winy za niedokonanie czynności procesowej w terminie. Zależy to każdorazowo od oceny konkretnych okoliczności sprawy dokonanej w szczególności z uwzględnieniem treści udzielonego pouczenia, kompetencji osoby, która udzieliła takiego pouczenia. Nie można też wykluczyć, że strona mimo udzielenia jej błędnego pouczenia ze względu np. na swoje wykształcenie bądź wykonywaną profesję znała sposób i termin dokonania określonej czynności procesowej. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 czerwca 2013 r. V CZ 22/2013
Niepouczenie albo błędne pouczenie strony działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka. Uchwała Połączonych Izb Sądu Najwyższego - Izba Cywilna oraz Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 22 listopada 2011 r. III CZP 38/2011
Ani wadliwa forma wydanego orzeczenia, ani też błędne pouczenie nie mogą uzasadniać odstępstw od regulacji ustawowej i zmiany trybu odwoławczego. Strona, która zmylona nieprawidłowymi działaniami sądu złożyła niewłaściwy środek odwoławczy i - z tego powodu - nie dotrzymała terminu przewidzianego dla środka właściwego, nie może ponosić negatywnych konsekwencji wadliwych czynności sądu. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 12 lutego 2010 r. I CZ 116/2009
Co trzeba napisać
Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek. Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności procesowej. Po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych. Postanowienie w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu sąd odrzuca.
Przywrócenie terminu wprowadza swoistą niepewność do postępowania cywilnego, gdyż może prowadzić do uchylenia prawomocności orzeczeń, a w konsekwencji do naruszenia stabilności obrotu prawnego. Szczególny charakter tej instytucji wymagał więc wprowadzenia ograniczeń czasowych w jej stosowaniu, czemu ustawodawca dał wyraz w art. 169 § 4 k.p.c.. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 25 kwietnia 2014 r. II CZ 119/2013
We wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej nie zostały wskazane żadne okoliczności mogące usprawiedliwiać uchybienie terminu do wniesienia zażalenia. Nie wskazano również kiedy ustała domniemana przeszkoda do złożenia wniosku, a co za tym idzie nie została podjęta próba wykazania, że ustawowy termin do złożenia wniosku, przewidziany w art. 169 § 1 k.p.c., został zachowany. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 8 sierpnia 2012 r. III CZ 51/2012
Zgodnie z art. 169 § 2 k.p.c., w piśmie z wnioskiem o przywrócenie terminu należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek. Ocena, czy uprawdopodobnienie takie nastąpiło należy do sądu, który nie jest związany twierdzeniami wniosku. Istota uprawdopodobnienia sprowadza się natomiast do przekonania sądu przynajmniej o prawdopodobieństwie zaistnienia faktów, na które powołuje się strona domagająca się przywrócenia terminu. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 16 grudnia 2010 r. I CZ 149/2010
Kiedy niedopuszczalne jest przywrócenie terminu
Niedopuszczalne jest przywrócenie terminu do złożenia środka odwoławczego od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa lub rozwód albo ustalającego nieistnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po uprawomocnieniu się wyroku nowy związek małżeński.
Wstrzymanie postępowania lub wykonania wyroku, postanowienia
Zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu nie wstrzymuje postępowania w sprawie ani wykonania orzeczenia. Sąd może jednak, stosownie do okoliczności, wstrzymać postępowanie lub wykonanie orzeczenia. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. W razie uwzględnienia wniosku sąd może natychmiast przystąpić do rozpoznania sprawy.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.