Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Zarząd składa się z jednego albo większej liczby członków. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Zarząd jest organem koniecznym powoływanym do zarządzania i kierowania spółką. Spółka, tak jak każda inna osoba prawna, działa przez swoje organy. Obok zarządu, jako obligatoryjny organ spółki z o.o., występuje tylko zgromadzenie wspólników. Zarząd jest także organem spółki z o.o. w organizacji, który m.in. zgłasza zawiązanie spółki do rejestru. Funkcje członków zarządu muszą być pełnione osobiście. Nie jest więc dopuszczalne ustanawianie „zastępców” członków zarządu. Nie istnieją też pełnomocnicy członków zarządu czy zarządu. Zarządowi przysługuje kompetencja do podejmowania decyzji we wszystkich sprawach, które nie zostały wyraźnie zastrzeżone w przepisach ustawy lub w umowie spółki, do kompetencji innego organu spółki (zgromadzenia wspólników, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej).
Reprezentacja spółki polega na składaniu i przyjmowaniu w imieniu spółki oświadczeń woli. Przez reprezentację rozumie się występowanie we wszystkich stosunkach prawnych z zakresu prawa cywilnego, administracyjnego oraz innych gałęzi prawa. W ramach stosunków cywilnoprawnych reprezentacja oznacza składanie oświadczeń woli w imieniu osoby prawnej. Z kolei prowadzenie spraw, czy też kierowanie działalnością osoby prawnej polega na organizowaniu tej działalności w sferze wewnętrznej, a dokonywane w sferze wewnętrznej czynności nie wywołują skutków wobec osób trzecich.
Dopuszczalne jest określenie składu zarządu w sposób „widełkowy”. Takie rozwiązanie jest zalecane w praktyce, ponieważ pozwala ono uniknąć trudności związanych z wygaśnięciem mandatu, z jakiejkolwiek przyczyny, któregoś z członków zarządu. W przypadku bowiem sztywnego określenia składu zarządu, wygaśnięcie mandatu któregoś z członków zarządu powoduje ten skutek, że do czasu uzupełnienia składu zarządu do wymaganej umową spółki liczby członków spółka pozbawiona jest tego organu.
Do zarządu mogą być powołani zarówno wspólnicy, jak również osoby spoza ich grona, niezależnie od ich obywatelstwa czy miejsca zamieszkania. Dalsze ograniczenia co do kwalifikacji osób powoływanych w skład zarządu może ustanawiać umowa spółki. Funkcji członka zarządu nie można łączyć z funkcją członka rady nadzorczej spółki. Członkom zarządu, odmiennie niż w spółce akcyjnej, nie przysługuje ustawowe prawo uczestniczenia w zgromadzeniu wspólników.
Umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowaną przez członków zarządu a innym członkiem zarządu jest umową nieważną od dnia jej podpisania i nie rodzi żadnych skutków prawnych.
W odniesieniu do członka zarządu, otrzymującego wynagrodzenie za pełnienie funkcji wyłącznie na podstawie samego powołania nie powstaje obowiązek opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, bowiem taki tytuł nie został wymieniony w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Członek zarządu, z którym spółka zamierza rozwiązać umowę o pracę, a następnie zawrzeć samoistną umowę o dzieło, nie będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o dzieło.
Wygaśnięcie mandatu
Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. W przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli umowa spółki przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Kadencja oznacza okres sprawowania funkcji przez członka zarządu, czyli okres, na który został on powołany, natomiast czas sprawowania mandatu jest okresem, w którym określonej osobie przysługują kompetencje zarządcy. W takim ujęciu mandat oznacza kompetencję (uprawnienie) do działania za spółkę, a trwanie mandatu pokrywa się z okresem pełnienia funkcji (urzędowania), chyba że doszło do wygaśnięcia mandatu przed upływem kadencji danego członka organu spółki. Członek zarządu sprawuje swoją funkcję od chwili powołania, chyba że uchwała o powołaniu określa inny dzień. Okres kadencji każdego członka zarządu biegnie osobno (i kończy się niezależnie od tego, czy zakończyła się kadencja pozostałych członków zarządu), chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu. Do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie. Członek zarządu powołany na czas nieoznaczony będzie pełnić swoją funkcję dopóty, dopóki nie spełni się któraś z przesłanek wygaśnięcia mandatu w nim określona. W szczególności zaś dopóki nie zostanie odwołany uchwałą wspólników.
Wobec wygaśnięcia mandatu członka zarządu dalsze podejmowanie czynności przez członka zarządu nie świadczy o tym, że nastąpiło jego powołanie na następną kadencją, jeżeli brak jest stosownej uchwały w tym zakresie. Po wygaśnięciu mandatu wskutek rezygnacji były członek zarządu nie może reprezentować spółki i nie ma wpływu na prowadzenie jej spraw. Nie może zatem złożyć wniosku o ogłoszenie upadłości i o wszczęcie postępowania układowego ani wniosku o wpis do KRS. Podmiotem obowiązanym do złożenia wniosku wpis do rejestru jest spółka.
Funkcja członka zarządu spółki z reguły ma charakter odpłatny, jego rezygnacja bez ważnego powodu będzie skutkowała jego odpowiedzialnością odszkodowawczą wobec spółki, o ile nie zostanie przez spółkę przyjęta. Oznacza to, że rezygnacja z funkcji członka zarządu to jednostronne oświadczenie woli, skuteczne z chwilą dojścia do spółki, nie wymagające przyjęcia przez spółkę.
Odwołanie członka zarządu
Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu. Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany - bez wskazania przyczyn - uchwałą wspólników. To samo dotyczy odwołania członka zarządu powołanego w innym trybie niż uchwałą wspólników. Odwołanie mimo nieistnienia ważnych powodów jest skuteczne, chyba że uchwała zostanie uchylona. Członkowi zarządu przysługuje zatem w zasadzie tylko roszczenie odszkodowawcze i nie jest on uprawniony do domagania się ustalenia, że nadal pozostaje członkiem zarządu. Odwołanie nie powoduje automatycznie ustania stosunku zatrudnienia, chyba że przyczyną jego rozwiązania jest ustanie członkostwa w zarządzie. Umowa spółki może zawierać inne postanowienia, w szczególności ograniczać prawo odwołania członka zarządu do ważnych powodów. Nie jest konieczne, aby ważne powody były wymienione w umowie spółki, chociaż takie rozwiązanie jest oczywiście możliwe.
Odwołany członek zarządu jest uprawniony i obowiązany do złożenia wyjaśnień w toku przygotowania sprawozdania zarządu z działalności spółki i sprawozdania finansowego, obejmujących okres pełnienia przez niego funkcji członka zarządu, oraz do udziału w zgromadzeniu wspólników zatwierdzającym sprawozdania , chyba że akt odwołania stanowi inaczej.
Odrębność stosunku organizacyjnoprawnego i stosunku pracy członka zarządu spółki prawa handlowego powoduje, że z odwołaniem pracownika z funkcji w zarządzie ustaje tylko stosunek ogranizacyjnoprawny, a stosunek pracy trwa do czasu, aż zostanie rozwiązany przez pracodawcę lub pracownika albo za ich porozumieniem. Stosunek pojęć „mandat” i „kadencja” powoduje, że nie ma powodu, aby przeciwstawiać sobie wskazane terminy. Zasadą jest, że mandat trwa tak długo, jak długo pełniona jest funkcja. Zakończenie pełnienia funkcji to okres zakończenia mandatu. Termin upływu kadencji stanowi określony punkt odniesienia do obliczenia końca upoważnienia do pełnienia funkcji (w ramach mandatu). Może być tak, że w okresie po wygaśnięciu kadencji trwa nadal upoważnienie do pełnienia funkcji, a więc trwa mandat członka zarządu. Mandat jest wydłużany do czasu odbycia zwyczajnego walnego zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy pełnienia funkcji członków zarządu. Mandat członka zarządu wygasa najpóźniej z tym dniem.
Uchwała o odwołaniu członka zarządu spółki podjęta z naruszeniem prawa nie jest nieważna z mocy prawa i wywołuje skutek w postaci pozbawienia członka zarządu przymiotu osoby będącej piastunem organu osoby prawnej, dopóki nie zostanie unieważniona konstytutywnym orzeczeniem sądu gospodarczego. Sąd pracy nie jest uprawniony do oceny legalności niezaskarżonej uchwały zgromadzenia wspólników o odwołaniu członka zarządu spółki.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.